«Сөз шебері» зияткерлік ойын.

«Сөз шебері» зияткерлік ойын.

Мақсаты: оқушылардың қазақ тілі мен әдебиеті пәнінен алған білімдерін, ел тарихы, салт-дәстүрлерін қаншалықты білетіндіктерін тексеру; оқушылардың ой-өрісін, тіл байлығын дамыту, шапшаң ойлауға, ойын жинақтап жеткізе білуге үйрету; ұйымшылдыққа, адамгершілікке, ел тарихын, мәдениетін, салт-дәстүрін ұмытпай, қадірлеуге тәрбиелеу.

Ойынның шарты.

Бұл ойын орыс тілінде оқитын мектептердің 5-6 сынып сынып оқушыларына арналған. «Сөз шебері» атты білім сайысы 5 кезеңнен тұрады:

1 кезең. «Өзін таныстыру».

2 кезең. «Бәйге».

3 кезең. «Полиглот».

4 кезең. «Салт-дәстүрлер».

5 кезең. «Тапқырлар».

Бірінші: Сайыстың тәртібі бойынша өзін таныстырған оқушы 1 ұпай алады.

Екінші: «Бәйге» кезеңінде 1 сұраққа жауап берсе, 1 ұпай алады.

Үшінші: «Полиглот» кезеңінде мәтінді дұрыс аударса, 3 ұпайға ие болады.

Төртінші «Салт – дәстүрлер» кезеңінде 1 сұраққа жауап берсе, 1 ұпай алады.

Бесінші «Тапқырлар» кезеңінде 1 мақал- мәтелге дұрыс жауап берсе, 1 ұпай алады.

Кім көп ұпай жинаса, сол жеңіске жетеді.

1 кезең «Өзін таныстыру».

2 кезең «Бәйге».

1. Көп сөзінің антонимін тап?

2. Республика күні қашан атап өтіледі?

3. Бір-біріне мағыналары жуық сөздер қалай аталады?

4. Жыр алыбы атанған, жүз жасаған ақын?

5. Конституция қай жылы, қай күні қабылданды?

6. Қазақстанның бас қаласы?

7. Құста қанат, адамда не?

8. Машинада мотор, адамда не?

9. Апта күндерін атаңдар?

10. Бағдаршамның неше көзі бар?

11. «Шаһар» сөзінің синонимі?

12. М.Әуезовтың жазған романы қалай аталады?

13. Абайдың қанша қарасөзі бар?

14. Балаларды қорғау күні қашан?

15. Қазақтың тұңғыш алфавитін жасаған кім?

16. Қазақстан өз егемендігін қай жылы алды?

17. Мемлекетіміздің астанасы Алматыдан Астанаға қай жылы ауыстырылды?

18. Қазақстанда қанша халық тұрады?

19. Қазақстанның ұлттық валютасы қай жылы айналымға шықты?

20. Қазақстанның мемлекеттік рәміздерін ата?

3 кезең. «Полиглот». Мәтінді оқып, аудару.

Әбу Насыр Әл–Фараби. Шығыстың көрнекті ойшылы Әбу Насыр Әл–Фараби Отырар қаласында дүниеге келген. Әл–Фараби Отырарда білім алған. Сол жерде қоры бай және үлкен кітапхана болды. Содан кейін ол Бұхара мен Самарқандта оқып, жұмыс істеді. Оны "Шығыстың Аристотелі" деп атады.

Қазақстандағы жаңа жыл. Қазақстанда біз жаңа жылды екі рет атап өтеміз. Бірінші рет-қыста қар жауып, ауа-райы суық болған кезде. Екінші рет-көктемде, 22 наурызда. Жаңа жылға адамдар қонақтарды шақырады. Қонақтар ән айтады, билейді, бір-бірін құттықтайды. Олар бір-біріне денсаулық пен бақыт тілейді.

Қазақстанның байлығы. Біз Қазақстанда тұрамыз. Қазақстан-Тәуелсіз мемлекет. Қазақстанда жүзден астам ұлт өкілдері тұрады. Қазақстанның жері өте бай, көмір, мұнай, газ, мыс және алтын көп. Еліміздің егістіктерінде бидай, жүгері, күріш, мақта өседі. Далада сиырлар, жылқылар, түйелер мен қойлар жайылып жүреді.

4 кезең. «Салт-дәстүрлер».

1. Ұлттық сусындарды ата?

2. Ұлттық киімдерді атап бер?

4. Ораза деген не?

5. Ұлттық ойындарды атап бер?

6. Айт мейрамы туралы не білесің?

7. Шілдехана деген не?

8. Қандай салт-дәстүрлерді білесің?

9. Бата беру дегенді қалай түсінесіңдер?

10. Тұсау кесу деген не?

5 кезең. «Тапқырлар».

1. Бірлік болмай, ..............................

2. Білекті бірді жығар, ............................

3. Тазалық – ................................

4. Жаңбырменен жер көгерер, ....................

5. Ашу – душпан, .......................................

6. Көз қорқақ, ...............................

7. Еңбектің наны тәтті, ...........................

8. Оқы да біл, .........................................

9. Ақыл азбайды, ...................................

10. Жері байдың, ...................................

«Сөз шебері» зияткерлік ойын.

Бірінші: Сайыстың тәртібі бойынша өзін таныстырған оқушы 1 ұпай алады.

Екінші: «Бәйге» кезеңінде 1 сұраққа жауап берсе, 1 ұпай алады.

Үшінші: «Полиглот» кезеңінде мәтінді дұрыс аударса, 3 ұпайға ие болады.

Төртінші «Салт – дәстүрлер» кезеңінде 1 сұраққа жауап берсе, 1 ұпай алады.

Бесінші «Тапқырлар» кезеңінде 1 мақал- мәтелге дұрыс жауап берсе, 1 ұпай алады.

Кім көп ұпай жинаса, сол жеңіске жетеді.

1 кезең «Таныстыру». Мен 5/6 сынып оқушысы Фамилия, Имя.

2 кезең «Бәйге». Кто быстро ответить, тот получить 1 балл.

1. Көп сөзінің антонимін тап? (аз).

2. Республика күні қашан атап өтіледі? (25 қазан).

3. Бір-біріне мағыналары жуық сөздер қалай аталады? (синоним).

4. Жыр алыбы атанған, жүз жасаған ақын? (Жамбыл Жабаев).

5. Конституция қай жылы, қай күні қабылданды? (1995 жылы, 30 қыркүйек).

6. Қазақстанның бас қаласы? (Астана).

7. Құста қанат, адамда не? (қол).

8. Машинада мотор, адамда не? (жүрек).

9. Апта күндерін атаңдар? (дүйсенбі, сейсенбі, сәрсенбі, бейсенбі, жұма, сенбі, жексенбі).

10. Бағдаршамның неше көзі бар? (үшеу).

11. «Шаһар» сөзінің синонимі? (Қала).

12. М.Әуезовтың жазған романы қалай аталады? (Абай жолы).

13. Абайдың қанша қарасөзі бар? (45).

14. Балаларды қорғау күні қашан? (1 маусым).

15. Қазақтың тұңғыш алфавитін жасаған кім? (Ахмет Байтұрсынов).

16. Қазақстан өз егемендігін қай жылы алды? (1991 жылы).

17. Мемлекетіміздің астанасы Алматыдан Астанаға қай жылы ауыстырылды? (1998 жылы).

18. Қазақстанда қанша халық тұрады? (20 миллион).

19. Қазақстанның ұлттық валютасы қай жылы айналымға шықты? (1993 жылы).

20. Қазақстанның мемлекеттік рәміздерін ата? (Елтаңба, Ту, Әнұран).

3 кезең. «Полиглот». Мәтінді оқып, аудару. Готовый текст, читаете и переводите. Один вариант будет на экране, перевод скажете с места.

Әбу Насыр Әл–Фараби. Шығыстың көрнекті ойшылы Әбу Насыр Әл–Фараби Отырар қаласында дүниеге келген. Әл–Фараби Отырарда білім алған. Сол жерде қоры бай және үлкен кітапхана болды. Содан кейін ол Бұхара мен Самарқандта оқып, жұмыс істеді. Оны "Шығыстың Аристотелі" деп атады.

Абу Насыр Аль – Фараби. Выдающися мыслитель Востока Абу Насыр Аль – Фараби родился в городе Отраре. Знания Аль – Фараби получил в Отраре. Там была богатая и большая библиотека. Затем он учился и работал в Бухаре и Самарканде. Его называли «Аристотелем Востока».

Қазақстандағы жаңа жыл. Қазақстанда біз жаңа жылды екі рет атап өтеміз. Бірінші рет-қыста қар жауып, ауа-райы суық болған кезде. Екінші рет-көктемде, 22 наурызда. Жаңа жылға адамдар қонақтарды шақырады. Қонақтар ән айтады, билейді, бір-бірін құттықтайды. Олар бір-біріне денсаулық пен бақыт тілейді.

Новый год в Казахстане. В Казахстане мы отмечаем Новый год дважды. Первый раз – зимой, когда погода бывает холодная, идет снег. Во второй раз - весной, 22 марта. На Новый год люди приглашают гостей. Гости поют песни, танцуют, поздравляют друг друга. Они желают друг другу здоровья и счастья.

Қазақстанның байлығы. Біз Қазақстанда тұрамыз. Қазақстан-Тәуелсіз мемлекет. Қазақстанда жүзден астам ұлт өкілдері тұрады. Қазақстанның жері өте бай, көмір, мұнай, газ, мыс және алтын көп. Еліміздің егістіктерінде бидай, жүгері, күріш, мақта өседі. Далада сиырлар, жылқылар, түйелер мен қойлар жайылып жүреді.

Богатство Казахстана. Мы живем в Казахстане. Казахстан – независимое государство. В Казахстане живут люди более ста национальностей. Земля Казахстана очень богата, в республике много угля, нефти, газа, меди и золота. На полях страны растут пшеница, рожь, кукуруза, рис, хлопок. В степях пасутся коровы, лошади, верблюды и овцы.

4 кезең. «Салт-дәстүрлер». Отвечаете на вопросы. Кто быстро ответить, тот получить 1 балл.

1. Ұлттық сусындарды ата? (қымыз, шұбат).

2. Ұлттық киімдерді атап бер? (шапан, бөрік, тақия, қамзол).

4. Ораза деген не? (Парыз).

5. Ұлттық ойындарды атап бер? (Тоғызқұмалақ, қазақ күресі, атжарыс, бәйге).

6. Айт мейрамы туралы не білесің? (Жыл басы).

7. Шілдехана деген не? (Баланы қырқынан шығару).

8. Қандай салт-дәстүрлерді білесің? (Шілдехана, тұсау кесу, айт мейрамы, бата беру).

9. Бата беру дегенді қалай түсінесіңдер? (Жақсылық тілеу, жолын ашу).

10. Тұсау кесу деген не? (Баланың жүретін кезде тұсауын кеседі).

5 кезең. «Тапқырлар». Находите вторую половину пословицы.

Кто быстро ответить, тот получить 1 балл.

1. Бірлік болмай, тірлік болмас.

2. Білекті бірді жығар, білімді мыңды жығар.

3. Тазалық – денсаулық кепілі.

4. Жаңбырменен жер көгерер, батаменен ел көгерер.

5. Ашу – душпан, ақыл - дос.

6. Көз қорқақ, қол батыр.

7. Еңбектің наны тәтті, жалқаудың жаны тәтті.

8. Оқы да біл, ойна да күл.

9. Ақыл азбайды, білім тозбайды.

10. Жері байдың – елі бай.